top of page

Sperm Donasyonu

 Evli bireylerde bir yıl düzenli birlikteliğe rağmen çocuk sahibi olunmaması durumunda kadın veya erkekte bir problem olabileceğini akla getirir. Kısırlık sebeplerinden bir tanesi erkekte sperm sayı veya kalitesinin azalmasına bağlıdır. Günümüzde her 100 çiftten 15 i çocuk sahibi olabilmek için tüp bebek tedavisine ihtiyaç duyabilmektedir. Hatta bu sayı gelisen teknolojik şartlar, çevresel koşullar, gıda güvenliğindeki sorunlar bazı genetik sorunlar sebebiyle her geçen gün artmaktadır. Buna rağmen doğru yapılan tüp bebek tedavilerindeki tıbbi yaklaşımlarla her anne ve baba çocuk sahibi olabilir. Bu hastalarda önemli olan nokta ailedeki sorunu tespit edip doğru tedaviyi sağlayabilmektir. Kuşkusuz kısırlık bir hastalık değil tedavi edile bilen bir problemdir. Günümüzde kısırlığın çözümsüz olduğu vakalar çok nadirdir.

Normal sperm parametreleri aşağıdaki gibi olmalıdır.

1.Miktar: Bir boşalma esnasında gelen normal meni miktarı 2-5 ml'dir. Meninin az gelmesi, meni kanallarındaki bir tıkanıklığa işaret edebilir. Aşırı sıvı gelmesi de istenmeyen bir durumdur.

​

2.Reaksiyon: Gelen sıvının pH içeriğine bakılarak asidik ya da bazik olup olmadığı konusunda bilgi edinilir. Asidik meni, kanallarda bir tıkanıklığa işaret ediyor olabilir.

3.Renk: Normal meni rengi beyaz opak renktedir.

4.Sayı: Normal meninin her 1 ml’sinde en az 20 milyon sperm bulunmalıdır. Döllenmeyi sağlayacak olan her ne kadar yalnızca tek bir sperm olduğu bilinse de bir boşalma esnasında atılan meninin her 1 ml’sinde en az 20 milyon sperm bulunduğu takdirde normal olarak değerlendirilir.

5.Hareket: Boşalma anında atılan meninin her 1 ml’sinde bulunan spermlerin normalde %70’den fazla olması gerekir. Hareketliliği daha iyi tanımlamak için 4, 3, 2, 1 ve hareketsiz gibi ibareler de kullanılmaktadır. Ancak hareketsiz olan spermlerin ölü mü yoksa canlı olduğu halde hareket mi edemediğini bu tetkikle anlayabilmek mümkün değildir. Bunun için HOS testi, eozin boyama testi gibi çeşitli testler kullanılarak hareketsiz spermin durumu aydınlatılmaktadır.
 

6.Morfoloji (Şekil bütünlüğü): Normal spermin kendine ait özel bir başı, boynu ve kuyruğu vardır. Bunların sayısının 0’un üzerinde olması normal kabul edilmektedir.

​

7.Mikroskobi: İlaveten mikroskop altında beyaz küreler (akyuvarlar, lökositler), kırmızı küreler (alyuvarlar, eritrositler) ve diğer saptanabilen hücreler bakılarak bir sorun olup olmadığı araştırılabilir.

​

Erkeklerin ejekülatında (meni) sperm hücresi olmayabilir, yeterli sayıda veya kalitede olmayabilir. Bu durumda testisten sperm elde edilemeyen erkekler için ‘Sperm Donasyonu’na ihtiyaç vardır. Sperm donasyonu tedavisinde işlemlerde önce hanımda yumurta büyütme tedavisine başlanır. Bu amaçla kullanılan ilaçlar klasik tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Genellikle adetin 2. günü iğneler vurulmaya başlanır ve ortalama 10 gün içerisinde yumurtalar toplanacak büyüklüğe gelirler. Bu süre yumurtalık yapısına göre değişmektedir. Yumurta toplanmasıyla transfer arasında 3 gün olmaktadır.

Young Dad_edited_edited_edited.jpg

  • Erkekte sperm sorunları 2 çeşittir.

1- Menide Sperm Sayı ve Kalitesi Az Olan Hastalar

2- Menide Sperm Sayısı Sıfır Olan Hastalar (Azospermi)

1- Menide Sperm Sayısı Az Olan Hastalar​

Bu hastaların sperm analizleri 3 günlük cinsel pehrizden sonra yapılmaktadır. Sperm sayısı az olan hastalarda mutlaka ilaç tedavisi başlanır. Kullandığımız ilaçlardan sonra sperm sayı ve kalitesi %100 artmaktadır. Sperm sayısı artan hastalarımız mikro çip metodu ile kaliteli spermler seçilerek döllenme gerçekleştirilmektedir. Son yıllarda yaptığımız mikro çip tedavilerinde en kaliteli spermleri genetik yapısı en iyi olan spermleri seçerek en sağlıklı embriyoları oluşturmaktayız. Kıbrıs Tüp Bebekler Merkezi olarak yüksek başarımız kullandığımız tedavi metodumuza bağlıdır.

2- Menide Sperm Sayısı Sıfır Olan Hastalar (Azospermi)

Menide hiç sperm bulunmamasına Azospermi adı verilir. Azospermin iki sebebi vardır. 

 

1-) Sperm taşıyıcı kanalların kapalı olduğu durumlar (obstrüktif azospermi). Bu hastalarda sperm kanalları kapalı olduğu için spermler dışarıya atılamıyor. Sperm sorunu olan hastaların %40 ı kanalların kapalı olmasından dolayı sperm sayısı sıfır görünmektedir. Aslında bu hastaların sperm üretimi ile ilgili bir sıkıntı yoktur. Bu tür hastalarda tüp bebek şansı %80 dir.

 

2-)Sperm taşıcı kanallarnın açık olduğu durumlar. Bu hastalarda testiste olgun sperm üretimi yoktur. Bu vakalarda testisler üretim emrini beyinden hipofizden almaktadır.Hipofiz beziyle ilgili sorunlar varsa hastada azospermi ortaya çıkmaktadır. Azospermin sebebi hormonal yetersizliktir. Bu hastalarda beyinden salgılanan hormon enjeksyon halinde hastaya üç ay verilmesi durumunda sperm üretimi yeniden ortaya çıkmaktadır. Azospermi vakalarının bir kısmında ise testislerde üretim yoktur. Burada beyinden salgılanan hormonlar normal olmasına rağmen asıl sorun testislerin kendisindedir. Böyle vakalarda testislerde üretim söz konusu değilse tedavi şekli banka spermi şeklinde olmaktadır. Bu toplam azospermi vakalarının %15 ini oluşturmaktadır. Sperm bankası Danimarkada bulunan Avrupa sperm bankalarıdır. Genetik analiz, bulaşıcı hatalık testleri yapılmış garanti sertifikalı spermlerdir. Banka spermi ile başarı %90 dır.

​

 Azospermi vakaları çok dikkatli bir şekilde incelenmelidir. Asıl sorunun nerde olduğunu bulmak tüp bebekteki başarıyı %100 arttırmaktadır. Azospermi vakaları şu şekilde incelenmelidir.

1- Özgeçmiş(Detaylı)

2- Fizik muayene(Detaylı Muayene Atrofik Testisler)

3- Labaratuvar testleri(hormon)

4- USG (Vasdeferens ve böbrek kusuru olan hastalar)

5- Genetik Analiz (Kistik Fibrozis)

Kistik fibrozişli hastalarda vasdeferes yokluğu vardır ve bu hastalarda sperm dışarı atılamamaktadır. Bunlarda PESA, TESA, TESE ile başarılı bir şekilde sperm operasyonları elde edilebilmektedir.

​

1) Öz Geçmiş: Azospermik hastalarda dikkatli bir anamnez (hikaye) alınmalıdır. Hastanın ailesinde azospermik akrama bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır. Hastanın kullandığı ilaçlar teker teker incelenmelidir bazı ilaçların sperm sayısı üzerinde olumsuz etkileri bilinmektedir. Hastanın görmüş olduğu herhangi bir kanser tedavisi olup olmadığı sorgulanmalı radyo terapi veya kemoterapi alıp almadığı öğrenilmelidir. Yaptığı iş bulunduğu ortamın sıcaklığı dikkatli şekilde sorgulanmalıdır. Hastanın maruz kaldığı herhangi bir çevresel faktör mevcudiyeti araştırılmalıdır. Ör. Sıcak fırınlar, radyoloji üniteleri, maden ocakları vb.

​

2) Fizik Muayene: Hastanın sistemik bir muayenesi yapılmalı genetik bir anomali varsa tespit edilmeli testis büyüklüğü incelenmeli.

​

3) Labaratuvar Testleri: Sperm sorunu olan bütün erkek hastalara mutlaka kan tahlili yapmak gerekir. Hastalarda yapılması gereken testler şunlardır:

​

FSH

LH

Testesteron

Prolaktin

TSH

T4

Estradiol

​

Kan tahlili sonuçlarna göre azospermi nedeni genellikle ortaya çıkmaktadır. Bazı hastalarda hormonal yetersizli söz konusu olabilir. Bunlarda hormon tedavisi ile ciddi başarılar elde edilmektedir. Hastaya verilecek hormon tedavisi hastanın tahlilleri ile belirlenir. Hipogonodizim hastalarında hotmon tedavisi ile başarı çok yüksektir. Bunun dışında bazı hastalara yalnızca ağızdan ilaç tedavisi yeterli olabilmektedir.

 

4) Ultrason: Erkek hastada ultrason sperm sorunlarını açıklamada çok önemli bir araçtır böbrek testisler prostat damar yapıları bu sayede detaylı incelenebilir. Ultrasonla tespit edilen bozukluklar operasyon ile tedavi edilir. Bazen varikosel hastalarının ultrasonla tespitinden ve ameliyatından kısa bir süre sonra normal sperm sayısı elde edilebilir.

​

5)Genetik Analiz: Erkek Genetik yapı 46 XY şeklindedir. Bazı genetik hastalarda kromozom anomalisine bağlı azospermi ortaya çıkmaktadır. Hastanın genetik bir sorunu olup olmadığı araştırılmalıdır. En sık gördüğümüz genetik hastalıklar

a)Klinefelter: 47,XXY Klinefelter sendromudur. Yapılan araştırmalarda 500 erkek doğumunda 1 tanesinde kromozom yapı bozukluğu yani Klinefelter sendromu ortaya çıkmaktadır. Klinefelter sendromlu hastalarda fazladan 1 X kromozomu olup bu hastalarda genellikle azospermş mevcuttur. Klinefelter sendromlu hastalarda TESE yöntemi ile sperm elde etme %30 iken Mikro TESE ile bu %60 a yükselmektedir.  

​

b) Y kromozomu Mikrodelesyonu: Günümüzde sperm yapımı bozuklupuna neden olan genler yalnız Y kromozomunun uzun kolu üzerinde tespit edilmiştir. Bu genler 3 bölgede incelenir AZFa AZFb AZFc bölgeleri. Eğer AZFa veAZFb bölgelerinde genler silinmiş ise TESE ameliyatında bu kişilerde sperm bulunamaz. AZFc kişilerde gen silinmesi olan kişilerde ise yarısında yani %50 sinde sperm bulunur. Y mikroderesyonu olan erkek hastaların sperminden doğacak erkek çocuklarında kısırlık riski herzaman vardır.

​

Araştırma tedaviye rağmen sperm elde edilemeyen erkek hastalarda tedavi yöntemi SPERM DONASYONUDUR . Sperm donasyonunda erkek hastanın genetik fenotip özellikleri dikkate alınarak hastaya en uygun sperm hücresi seçilir. Seçilmiş sperm hücresi ile döllenen yumurta sonrasında sağlıklı embriyolar mutlaka elde edilir.

bottom of page